Ελληνική Εθνική Σχολή Βιέννης

Με το αυτοκρατορικό αυλικό διάταγμα της 19ης Μαΐου 1804, ικανοποιήθηκε το αίτημα των Ελλήνων καισαροβασιλικών υπηκόων κι ιδρύονταν πλέον επίσημα αποκτώντας έτσι νομική και θεσμική υπόσταση η Ελληνική Εθνική Σχολή Βιέννης. Το Σχολείο ιδρύθηκε από την «Ελληνική Ανατολική των μή ηνωμένων Γραικών», δηλαδή την ορθόδοξη «Κοινότητα των Γραικών τε και Βλάχων της Αγίας Τριάδος», όπως ονομάζονταν, αντανακλώντας την τοπική προέλευση των ομογενών παροίκων σε μεγάλο βαθμό από τις ελληνοβλαχικές μητροπολιτικές εστίες τους στην Ήπειρο Θεσσαλία και Μακεδονία. Την πρωτοβουλία μεταξύ των Ομογενών είχαν άλλωστε δύο σημαίνοντα μέλη της Κοινότητας, καισαροβασιλικοί υπήκοοι, ο μεγαλέμπορος Γεώργιος Ποποβίκης καταγόμενος από τη Σίπισχα της Μοσχοπόλεως κι ο αυστριακός ευγενής κόμης Χριστόφορος Νάκος με απώτερη καταγωγή της οικογένειάς του από τη Δοϊράνη-Σιάτιστα-Λινοτόπι. 

Ο κατάλογος των δωρητών κι ευεργετών της Ελληνικής Εθνικής Σχολής Βιέννης, που κοσμεί μέχρι και σήμερα την αίθουσα συνεδριάσεων της Κοινότητας στη Βιέννη, μαρτυρεί το έντονο και ζωηρό ενδιαφέρον των ομογενών καισαροβασιλικών και μη υπηκόων για την πάτριο παιδεία και τη διάδοσή της.  

Το «σχολείο» ή «εθνικό σχολείο» όπως παραδίδεται στην αλληλογραφία των ομογενών της περιόδου ήταν καρπός του ενδιαφέροντός τους τόσο για την καλλιέργεια της ελληνομάθειας όσο και της διαπαιδαγώγησης των τέκνων τους σύμφωνα με τις παραδόσεις της μακρινής καταγωγικής πατρίδας.  Γι’ αυτό και στο πρόγραμμα των μαθημάτων μαζί με την ελληνική γλώσσα εντάχθηκε κι η διδασκαλία του μαθήματος της ανατολικής χριστιανικής διδασκαλίας. Οι ομογενείς πάροικοι στις χώρες του Αψβούργων, διαχρονικά, συστήνοντας Κοινότητα ίδρυαν δύο πράγματα αμέσως: εκκλησία και σχολείο. Αυτή η πρακτική αποτελούσε τον κοινό τόπο. Και διατηρείται έως και σήμερα στη Διασπορά. Εκκλησία και Σχολείο παρομοιάζονται τόσο από τους λογίους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού όσο κι απ’ τους απλούς παροίκους ως οι δύο πνεύμονες του Γένους. Στη Βιέννη, το εργαστήρι της νεοελληνικής παιδείας, του Ελληνικού Διαφωτισμού, η ίδρυση της Σχολής ήταν η συνέπεια της ανάδυσης και συγκρότησης της νεωτερικής εθνικής συνείδησης του Γένους. Η ίδρυσή της επιβεβαίωσε την εθνική αυτοσυνειδησία των ομογενών και την αυτοπεποίθησή τους να τη μεταφέρουν στα παιδιά τους. 

Στη Σχολή δίδαξαν λόγιοι σημαντικοί εκπρόσωποι του Ελληνικού Διαφωτισμού, ο Δημήτριος Δάρβαρης, ο Κωνσταντίνος Κούμας, ο Εμμανουήλ Καπετανάκης για να αναφέρουμε μόνο κάποιους ενδεικτικά. 

Στους Εφόρους της συναντούμε μέλη των οικογενειών Νάκου, Σίνα, Τύρκα, Δούμπα, Ποποβίκη, Νικολίδη-Πίνδο, Διαμαντίδη, Κούρτη, Κάραγιαν μεταξύ άλλων. 

Στη Σχολή, ως αστικό σχολείο, φοίτησαν κατά τον 19ο αιώνα πλειάδα μαθητών μη ελληνικής καταγωγής, ακόμη κι εβραϊκής, γεγονός δηλωτικό της υψηλής στάθμης εκπαίδευσης που πρόσφερε και της αίγλης της.

Η Σχολή λειτουργεί ως σήμερα αδιάλειπτα κι είναι το αρχαιότερο σχολείο της Ελληνικής Διασποράς σε συνεχή λειτουργία. Συμβάλει έτσι στη διατήρηση, διάδοση, ενίσχυση κι ανάδειξη της ελληνομάθειας και της ορθόδοξης πίστης στα παιδιά της Ομογένειας και των δεσμών τους με την Ελλάδα και την ελληνική εθνική ταυτότητα.

από τον ιστορικό Στέργιο Λαΐτσο

Η Ακαδημία Αθηνών, το ανώτατο πνευματικό Ίδρυμα της Ελληνικής Πολιτείας, το κτίριο της οποίας είναι  δωρεά του ελληνοβλαχικής καταγωγής ομογενούς βαρώνου Σίμωνος Γεωργίου Σίνα, αποφάσισε ύστερα από πρόταση της ΑΧΕΠΑ Βιέννης «Νικόλαος Δούμπας», να βραβεύσει τη Σχολή με το οίκοθεν προκηρυγμένο βραβείο Σίμωνος Σίνα της Β΄ Τάξεως των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών για το έτος 2023 

Πρόκειται για  ένα απονεμόμενο οίκοθεν βραβείο σε προσωπικότητες ή φορείς (φυσικά ή νομικά πρόσωπα) που, με ακαδημαϊκή ή πνευματική δράση και προσφορά, έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη και προαγωγή της ελληνικής παιδείας και των ελληνικών σπουδών, εντός και εκτός Ελλάδος. 

Η βράβευση γίνεται στην Αίθουσα Τελετών της Ακαδημίας Αθηνών την Πέμπτη, 21 Δεκεμβρίου 2023. Το βραβείο θα λάβει ο διευθυντής της Σχολής Μητροπολίτης Αυστρίας , Έξαρχος  Ουγγαρίας και Μεσευρώπης κ. Αρσένιος. Την ΑΧΕΠΑ Βιέννης θα εκπροσωπήσει ο τακτικός καθηγητής στο Α.Π.Θ και Αντιπρόεδρος Ελληνισμού του Συλλόγου μας κ. Γεώργιος Υψηλάντης.